شير پروانه اي (Butterfly Valve)
شير پروانه اي با حركت چرخشي براي قطع و وصل كردن جريان و همچنين تنظيم جريان مورد استفاده قرار مي گيرد.
شير پروانه اي داراي عملكرد آسان و سريع مي باشند چون 90 درجه چرخش دستگيره ، مجرابند را از حالت كاملاً بسته به حالت كاملاً باز تغيير وضعيت مي دهد . شيرهاي پروانه اي بزرگتر داراي عملگرهايي مختلفي بصورت دستي،پنوماتيك،وهيدروليك مي باشد. اين شيرها مزيتهاي فراواني نسبت به ساير شيرها دارند. خصوصاً در سايزهاي بزرگ از اين نمونه شيرها استفاده مي گردد. اين شير بر روي خطوط انتقال گاز و مايع در فشار هاي كم و جريان هاي(دوغابی) Slurry مورد استفاده قرار مي گيرد .استفاده از اين شير در فشارهاي بالا به دليل نشتي توصيه نمي شود. شير پروانه اي در سايزهاي مختلف 2/1-1 الي 200 اينچ ساخته و تعميرات آنها ساده است ولي بايد مرتب گريسكاري شود. در بعضي از مواقع و در موارد خاص بوسيله فلكه دستي كه به ميله گرداننده صفحه وصل مي باشد و مكانيزم آن در يك جعبه چرخ دنده قرار دارد مجهز مي كنند تا چنانچه اگر گرداننده اصلي كه هوا يا هيدروليك باشد از كار بيفتد ، بتواند با آزاد كردن آن از دنده با اهرم يا فلكه دستي مجرابند را در هر حالت كه باشد نگه داشت .
ويژگي ديگر اين شيرها به حداكثر رساندن سرعت جريان سيال در حداقل زمان و حركت شير مي باشد. مخصوصاً در مورد كنترل فشار سيالات در مخازن يا برج هاي تحت فشار ، همچنين اين نوع شيرها در حجم زياد انتقال سيالات مورد استفاده قرار مي گيرد. از مزاياي شير پروانه اي سبكي وزن ، ارزاني قيمت ، نداشتن قطعات لغزنده و كشويي ، قابليت كنترل ، ساخت صفحه ديسك از موارد مختلف فلزي و غير فلزي مي باشد. و از ديگر مزاياي اين شيرها نداشتن محفظه اي براي به دام انداختن سيال و در نتيجه جلوگيري از خوردگي مي توان اشاره كرد.عمل آب بندي در شيرهاي پروانه اي بصورت Metal-Soft Seat مي باشد
انواع شیر پروانه ای