شیر توپی
شیر توپی ( ball valve )
ولو های توپی که عضو مسدود کننده آن ها به شکل کره می باشد و مقر نشیمنگاهی این نوع ولوها به شکل مخروطی می باشد و به همین دلیل تنش ایجاد شده در محیط سطح نشیمنگاه آن ها به شکل یکنواخت می باشد.شیر توپی از دریچه ای به شکل نیم کره تشکیل شده است که با گردش نیم گرد یا ربع گرد خود باعث باز یا بسته شدن مسیر سیال می گردد . این شیر از یک قطعه توپی شکل برای متوقف و راه اندازی دبی سیال در پایین دست شیر استفاده می گردد.اگر دسته شیر که به توپی وصل است موازی خط باشد به عبارت دیگر اگر سوراخ وسط توپی در مسیر ورود و خروج جریان سیال قرار داشته باشد شیر باز است و همچنین اگر سوراخ وسط توپی عمود بر جریان سیال قرار داشته باشد شیر در حالت بسته قرار دارد.وقتی شیر در حالت نیمه باز قرار دارد جریان آشفته ای در شیر بوجود می آید که این عامل باعث محدودیت کاربرد شیر توپی می شود .
اگر ولوهای توپی برای مدت طولانی نیمه باز باشد و افت فشار در سوراخ ساچمه خیلی زیاد باشد ممکن است نشیمنگاه نرم تغییر شکل داده و به طرف لبه سوراخ خم شود ، حتی ممکن است ساچمه در جای خود گیر کند .در این نوع شیرها مواد بدون برخورد با مانع در مجرایی به اندازه لوله متصل به آن حرکت می کند .
1-1-2-بدنه شیر
شیرهای توپی از نظر بدنه با توجه به کاربرد ی که دارند چند قسمت تقسیم می گردد.
1)بدنه یک تکه
ساختمان این شیر یک پارچه می باشد نمونه ای از این شیر در شکل زیر نمایش داده شده است .
2)بدنه چند تکه
بدنه این ولوها قابل جدا کردن از یکدیگر می باشد و در دو نوع دو تکه و سه تکه طراحی و ساخته می شود
الف)بدنه دو تکه
بدنه دوتکه از دو قسمت زیر تشکیل شده است .
1-BODY
2-BODY CONNECTOR
ب) سه تکه
ساختمان این شیرها از سه قسمت تشکیل شده است .
1-BODY
2- BODY CONNECTOR (RIGHT)
3- BODY CONNECTOR (LEFT)
-مزایای شیرهای توپی
1-هزینه خرید و تعمیرات نگهداری کمتر نسبت به بقیه شیرها
2-وزن کم،ساختمان فشرده،نصب و بهره برداری آسان
3.در حالت کاملا باز ،اغتشاش جریان بسیار کم است و در هنگام بسته شدن جریان به طور متعادل کنترل می گردد.
4.افت فشار کم
5.عمل کردن در 4/1بسته بودن و باز بودن مجرای توپی
6.یکپارچه بودن قطعات آن و عدم نیاز به روان کاری
7.استفاده از شیرهای توپی چند راهی برای تغییر مسیر جریان
8. قابلیت تغییر مسیر
شیر ساچمه ای با انتهای فلنجی از اندازه 2/1 اینچ تا 20 اینچ ، با انتهای لب جوشی از اندازه های 2/1 تا 20 اینچ ،با انتهای ساکتی از اندازه 4/1 تا 2 اینچ و با انتهای رزوه ای از اندازه 4/1 تا 2 اینچ مطابق با استاندارد API STD 608 موجود می باشد.